പ്ര​ണ​യി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ന​ഗ​ര​മാ​ണ് ആ​ഗ്ര. കാ​ര​ണം അ​വി​ടെ​യാ​ണ് ലോ​കാ​ദ്ഭു​ത​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​യ പ്ര​ണ​യ​ത്തി​ന്‍റെ കൊ​ട്ടാ​രം, താ​ജ്മ​ഹ​ൽ സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. മു​ഗ​ൾ രാ​ജാ​ക്ക​ൻ​മാ​രു​ടെ ഭ​ര​ണ കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്ന ആ​ഗ്ര​യി​ൽ കാ​ഴ്ച​ക​ൾ നി​ര​വ​ധി​യാ​ണ്. ആ​ഗ്രാ കോ​ട്ട, ചൗ​സ​ത് ഖം​ബ, പാ​ഞ്ച് മ​ഹ​ൽ, അ​ക്ബ​ർ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യു​ടെ ശ​വ​കു​ടീ​രം, ചീ​നി​ കാ റൗ​ള എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം ഉ​ത്ത​ർ​പ്ര​ദേ​ശി​ലെ ആ​ഗ്ര​യി​ലാ​ണു​ള്ള​ത്.

താ​ജ്മ​ഹ​ൽ

പ്രാ​ണപ്രേ​യ​സി മും​താ​സി​ന്‍റെ ഓ​ർ​മ​യ്ക്കാ​യി മു​ഗ​ൾ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​ ഷാ​ജ​ഹാ​ൻ യ​മു​നാ ന​ദി​യു​ടെ തീ​ര​ത്ത് പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ച കൊ​ട്ടാ​ര​മാ​ണ് താ​ജ്മ​ഹ​ൽ. പ്ര​ണ​യി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ ഒ​രി​ക്ക​ലെ​ങ്കി​ലും ക​ണ്ടി​രി​ക്കേ​ണ്ട ലോ​കാ​ദ്ഭു​ത​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​ന്ന്. വെ​ള്ള മാ​ർ​ബി​ളി​ലാ​ണ് ഈ ​കൊ​ട്ടാ​രം പ​ണി​തീ​ർ​ത്തി​ട്ടു​ള്ള​ത്. പ​ല വ​ർ​ണ​ത്തി​ലു​ള്ള മാ​ർ​ബി​ളു​ക​ൾ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ൽ ചി​ത്ര​പ്പ​ണി​ക​ൾ ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്നു. ഷാ​ജ​ഹാ​നും മും​താ​സും അ​ന്ത്യ​വി​ശ്ര​മം കൊ​ള്ളു​ന്ന​തും ഈ ​പ്ര​ണ​യകൂ​ടീ​ര​ത്തി​ന് ഉ​ള്ളി​ൽ ത​ന്നെ​യാ​ണ്.

1632-ൽ ആ​രം​ഭി​ച്ച താ​ജ്മ​ഹ​ലി​ന്‍റെ നി​ർ​മാ​ണം പൂ​ർ​ത്തി​യാ​യ​ത് 1653ലാ​ണ്. നാ​ല് വ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് നോ​ക്കി​യാ​ലും ഒ​രേ​പോ​ലെ തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന രീ​തി​യി​ലാ​ണ് താ​ജ്മ​ഹ​ൽ നി​ർ​മി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. യ​മു​നാ ന​ദി​ക്ക് നേ​രേ അ​ക്ക​രെ താ​ജ്മ​ഹ​ലി​ന് അ​ഭി​മു​ഖ​മാ​യി മ​റ്റൊ​രു ക​റു​ത്ത താ​ജ്മ​ഹ​ൽ കൂ​ടി പ​ണി​യാ​ൻ ഷാ​ജ​ഹാ​ൻ പ​ദ്ധ​തി​യി​ട്ടി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ അ​ത് തു​ട​ങ്ങിവ​യ്ക്കാ​ൻ മാ​ത്ര​മേ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് സാ​ധി​ച്ചു​ള്ളു.

നി​ലാ​വു​ള്ള രാ​ത്രി​യി​ൽ ച​ന്ദ്ര​വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ൽ കു​ളി​ച്ചു നി​ൽ​ക്കു​ന്ന താ​ജ്മ​ഹ​ലി​നെ കാ​ണാ​നാ​ണ് ഏ​റ്റ​വും ഭം​ഗി. അ​പൂ​ർ​വം ചി​ല അ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ പ്ര​ത്യേ​കം ക്ഷ​ണി​താ​ക്ക​ളാ​യ​വ​ർ​ക്ക് മാ​ത്ര​മാ​യി ഈ ​കാ​ഴ്ച കാ​ണാ​ൻ അ​ധി​കൃ​ത​ർ അ​വ​സ​ര​മൊ​രു​ക്കാ​റു​ണ്ട്. എ​ല്ലാ വെ​ള്ളി​യാ​ഴ്ച ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ലും താ​ജ്മ​ഹ​ലി​ലേ​ക്ക് സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ൾ​ക്ക് പ്ര​വേ​ശ​നം ഉ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല.

ആ​ഗ്രാ കോ​ട്ട

താ​ജ്മ​ഹ​ലി​ൽ​നി​ന്നും ര​ണ്ടു കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ മാ​ത്രം അ​ക​ലെ​യാ​ണ് ആ​ഗ്രാ കോ​ട്ട​യു​ള്ള​ത്. ഈ ​കോ​ട്ട​യി​ൽ ഇ​രു​ന്നാ​ണ് മു​ഗ​ൾ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​മാ​ർ ഭ​ര​ണം ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത്. ര​ജ​പു​ത്ര​രാ​ണ് ആ​ഗ്ര കോ​ട്ട പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ച​ത്. ഇ​വ​രി​ൽ​നി​ന്ന് ലോ​ധി രാ​ജ​വം​ശം കോ​ട്ട ക​ര​സ്ഥ​മാ​ക്കി. ഒ​ന്നാം പാ​നി​പ്പ​ട്ട് യു​ദ്ധ​ത്തി​ലൂ​ടെ മു​ഗ​ൾ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യാ​യ ബാ​ബ​ർ കോ​ട്ട സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കി. പി​ന്നീ​ട് ബാ​ബ​ർ മു​ത​ൽ ഒൗ​റം​ഗ​സേ​ബ് വ​രെ​യു​ള്ള ആ​ളു​ക​ൾ ഈ ​കോ​ട്ട ആ​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി​യാ​ണ് ഭ​ര​ണം ന​ട​ത്തി​യ​ത്.
ഷാ​ജ​ഹാ​ൻ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യു​ടെ കാ​ല​ത്താ​ണ് കോ​ട്ട ഏ​റ്റ​വും കൂ​ടു​ത​ൽ മോ​ടി​പി​ടി​പ്പി​ച്ച​ത്. ചു​വ​ന്ന ക​ല്ലു​ക​ൾ കൊ​ണ്ടാ​ണ് ആ​ഗ്രാ കോ​ട്ട നി​ർ​മി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. കോ​ട്ട​യ്ക്കു ചു​റ്റും സു​ര​ക്ഷ​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി വ​ലി​യ കി​ട​ങ്ങു​ക​ൾ തീ​ർ​ത്തി​ട്ടു​ണ്ട്. മൂ​ന്ന് പ്ര​വേ​ശ​ന ക​വാ​ട​മാ​ണ് കോ​ട്ട​യ്ക്കു​ള്ള​ത്. ഒ​ന്നാ​മ​ത്തേ​ത് യ​മു​നാ ന​ദി​ക്ക് അ​ഭി​മു​ഖ​മാ​യാ​ണ്. ര​ണ്ടാ​മ​ത്തേ​ത് അ​മ​ർ​സിം​ഗ് ഗേ​റ്റ്. ഇ​തി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് ഇ​പ്പോ​ൾ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ കോ​ട്ട​യ്ക്ക് ഉ​ള്ളി​ലേ​ക്ക് പ്ര​വേ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. മൂ​ന്നാ​മ​ത്തേ​ത് ഡ​ൽ​ഹി ഗേ​റ്റാ​ണ്. ഇ​ത് ഇ​പ്പോ​ൾ പൂ​ർ​ണ​മാ​യും ക​ര​സേ​ന​യു​ടെ അ​ധീ​ന​ത​യി​ലാ​ണ്. ആ​ഗ്രാ കോ​ട്ട​യ്ക്കു​ള്ളി​ലാ​ണ് ജ​ഹാം​ഗീ​ർ മ​ഹ​ൽ, മും​താ​സ് മ​ഹ​ൽ, ഖാ​സ് മ​ഹ​ൽ, മു​സ​മ​ൻ ബു​ർ​ജ് തു​ട​ങ്ങി​യ​വ ഉ​ള്ള​ത്.




അ​ക്ബ​റി​ന്‍റെ ശ​വ​കു​ടീ​രം

ആ​ഗ്ര​യി​ൽ​നി​ന്ന് 10 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ അ​ലെ​യാ​ണ് അ​ക്ബ​ർ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യു​ടെ ശ​വ​കു​ടീ​രം. 119 ഏ​ക്ക​റി​ലാ​യി പ​ര​ന്നു​കി​ട​ക്കു​ക​യാ​ണ് ഈ ​പ്ര​ദേ​ശം. 1605-ൽ ​അ​ക്ബ​ർ ത​ന്നെ​യാ​ണ് ഈ ​കു​ഴി​മാ​ട​ത്തി​ന്‍റെ പ​ണി തു​ട​ങ്ങി​വ​ച്ച​ത്. ഇ​ത് പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യ​ത് അ​ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ക​ൻ ജ​ഹാം​ഗീ​റാ​ണ്.

ചീ​നി​ കാ റൗ​ള

യ​മു​നാ​ന​ദി​യു​ടെ തീ​ര​ത്ത് ഇ​തു​മ​തു ദൗ​ല​യു​ടെ സ​മീ​പ​മാ​ണ് ചീ​നി കാ ​റൗ​ള ഉ​ള്ള​ത്. മി​നു​സ​മാ​ർ​ന്ന ചി​ല്ലു​രൂ​പ​ത്തി​ലു​ള്ള ക​ല്ലു​ക​ൾ കൊ​ണ്ടാ​ണ് ചീ​നി​ കാ റൗ​ള പ​ണി​തി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ഫ​ത്തേ​പു​ർ സി​ക്രി

ഉ​ത്ത​ർ​പ്ര​ദേ​ശി​ലെ ആ​ഗ്രയ്​ക്ക് സ​മീ​പ​മു​ള്ള പു​ര​ാത​ന ന​ഗ​ര​മാ​ണ് ഫ​ത്തേ​പു​ർ സി​ക്രി. മു​ഗ​ൾ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി അ​ക്ബ​റാ​ണ് ഈ ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ശി​ല്പി. ആ​റ് കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ നീ​ള​ത്തി​ൽ മൂ​ന്ന് വ​ശ​വും മ​തി​ലു​ക​ൾ ഉ​ള്ള​തും വ​ലി​യ ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ളും ക​വാ​ട​ങ്ങ​ളും അ​ട​ങ്ങു​ന്ന​തുമാ​ണ് ഫ​ത്തേ​പു​ർ സി​ക്രി. ദി​വാ​നി ആം, ​ദൗ​ല​ത്ത് ഖാ​ന, റാ​ഞ്ച് മ​ഹ​ൽ, ജോ​ദാ ഭാ​യി ക്ഷേ​ത്രം, തു​ർ​ക്കി​ഷ് സു​ൽ​ത്താ​ന, ബീ​ർ​ബ​ൽ കൊ​ട്ടാ​രം, ബു​ല​ന്ദ് ദ​ർ​വാ​സ തു​ട​ങ്ങി നി​ര​വ​ധി വി​നോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​ര കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ ഇ​വി​ടെ​യു​ണ്ട്.

പാ​ഞ്ച് മ​ഹ​ൽ

അ​ഞ്ച് നി​ല​ക​ളു​ള്ള ഒ​രു മു​ഗ​ൾ നി​ർ​മി​തി​യാ​ണ് പാ​ഞ്ച് മ​ഹ​ൽ. അ​ക്ബ​റി​ന്‍റെ മൂ​ന്ന് പ​ത്നി​മാ​ർ​ക്കും മ​റ്റ് അ​ന്ത​പ്പു​ര സ്ത്രീ​ക​ൾ​ക്കു​മാ​യു​ള്ള വേ​ന​ൽ​ക്കാ​ല വ​സ​തി ആ​യാ​ണ് ഇ​ത് പ​ണി​ത​ത്. മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു പോ​കും​തോ​റും വ​ലി​പ്പം കു​റ​ഞ്ഞു വ​രു​ന്ന രീ​തി​യി​ലാ​ണ് ഇ​തി​ന്‍റെ നി​ർ​മി​തി. ജോ​ധാ​ഭാ​യി​യു​ടെ ര​മ്യ​ഹ​ർ​മ​ത്തി​ന് അ​രി​കി​ലാ​ണ് പാ​ഞ്ച് മ​ഹ​ൽ ഉ​ള്ള​ത്.

മു​ഗ​ൾ ഭ​ക്ഷ​ണം ക​ഴി​ക്കാം

ആ​ഗ്ര​യി​ലെ​ത്തി​യാ​ൽ മു​ഗ​ൾ രു​ചി​യു​ള്ള ഭ​ക്ഷ​ണം ക​ഴി​ക്കാ​തെ ആ​രും പോ​കാ​റി​ല്ല. ബി​രി​യാ​ണി, പു​ലാ​വ്, ക​ബാ​ബ് തു​ട​ങ്ങി​യ വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ മു​ഗ​ൾ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്ത് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ വ​ന്ന​താ​ണ്. മു​ഗ​ളൈ എ​ന്ന ഒ​രു പാ​ച​ക രീ​തി ത​ന്നെ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മൃ​ദു​വാ​യ ഭ​ക്ഷ​ണ സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ൾ മു​ത​ൽ ന​ല്ല എ​രി​വു​ള്ള​തും സു​ഗ​ന്ധ​വ്യ​ഞ്ജ​ന​ത്തി​ന്‍റെ പ​രി​മ​ളം നി​റ​യു​ന്ന​തു​മാ​യ വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ മു​ഗ​ൾ പാ​ച​ക ക​ല​യു​ടെ പ്ര​ത്യേ​ക​ത​യാ​ണ്. പ​നീ​ർ തൊ​ട്ട് കു​ങ്കു​മപ്പൂ​വ് ചേ​ർ​ന്ന വി​ല​യേ​റി​യ ഭ​ക്ഷ​ണം വ​രെ ഇ​തി​ൽ​പ്പെ​ടു​ന്നു. മു​ഗ​ൾ വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ ല​ഭി​ക്കു​ന്ന നി​ര​വ​ധി റസ്റ്ററ​ന്‍റു​ക​ൾ ഇ​ന്ന് ആ​ഗ്ര​യി​ലും പ​രി​സ​ര​ത്തു​മാ​യി ഉ​ണ്ട്. യാ​ത്ര​യി​ൽ ഈ ​രു​ചി​കൂ​ടി ആ​സ്വ​ദി​ക്കാം.

കി​നാ​രി ബ​സാ​ർ

ആ​ഗ്ര​യി​ൽ ഷോ​പ്പിം​ഗി​ന് പ​റ്റി​യ സ്ഥ​ല​മാ​ണ് കി​നാ​രി ബ​സാ​ർ. സു​ഗ​ന്ധ​വ്യ​ഞ്ജ​ന​ങ്ങ​ൾ, ആ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ, ചെ​രി​പ്പു​ക​ൾ, ക​ര​കൗ​ശ​ല വ​സ്തു​ക്ക​ൾ, ഭ​ക്ഷ​ണ​ശാ​ല​ക​ൾ എ​ന്നി​വ എ​ല്ലാം കി​നാ​രി ബ​സാ​റി​ൽ ല​ഭി​ക്കും. രാ​വി​ലെ 11 മു​ത​ൽ രാ​ത്രി ഒ​ൻ​പ​ത് വ​രെ​യാ​ണ് മാ​ർ​ക്ക​റ്റ് പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​ത്.